به آسیب های ناشی از سرما، گرما، الکتریسیته، مواد شیمیایی، گازها، سایش و تشعشع، سوختگی گفته شود. این آسیب ها باعث از بین رفتن لایه‌هایی از پوست می‌شوند که با افزایش عمق آسیب، درجه سوختگی نیز افزایش می یابد.
روش پانسمان
ابتدا زخم را با سرم شستشو یا آب جوشیده‌ی ولرم به آرامی بشویید. سپس زخم را خشک کنید. در سوختگی‌های خفیف از تنظیف نخی بدون کرک و در موارد شدید یا وسیع از گاز استریل برای خشک کردن زخم استفاده کنید. برای این کار، تنظیف را روی سطح زخم قرار دهید تا رطوبت موضع را جذب کند. سپس آن را برداشته و در سایر نقاط زخم این عمل را تکرار کنید. این شیوه به منظور جلوگیری از ایجاد التهاب ثانوی، درد و خونریزی توصیه می‌شود. به مدت ده دقیقه اجازه دهید زخم در معرض هوا قرار بگیرد و نسبتا خشک شود. برای پانسمان می‌توان از دستکش یک بار مصرف استفاده کرد.
لایه نازکی از پماد را بر روی زخم پخش کنید و یک پوشش پلی‌اتیلنی (مانند کیسه فریزر) روی آن قرار دهید. برای این کار کیسه فریزر را از اطراف برش داده و طرف داخل آن را روی سطح زخم قرار دهید سپس عضو را باندپیچی (در انتهای صفحه روش باندپیچی توضیح داده شده است) کنید. اگر سوختگی در ناحیه‌ی سر و صورت باشد از گاز وازلینه نیز می‌توانید به جای کیسه فریزر استفاده کنید همچنین می‌توانید روی آن را باز بگذارید. در این حالت، باید حداقل ٣ بار در روز موضع را با پماد آلفا پانسمان کنید، که به این نوع پانسمان، پانسمان باز می‌گویند که روی زخم کاملا باز است.
تعویض پانسمان
پس از 24 ساعت، پانسمان را تکرار کنید. به علت افزایش رطوبت زخم، ممکن است ترشحات چسبناکی در سطح زخم مشاهده شود. زخم را با آب گرم بشویید. گاهى لازم است عضو را چند دقیقه زیر جریان آب گرم قرار دهید تا ترشحات و بافت‌هاى مرده کم کم از زخم جدا شوند. اگر بیمار امکان حرکت ندارد می‌توانید یک قطعه گاز یا تنظیف نخی تمیز را با آب گرم خیس کرد و توسط آن موضع را کاملا تمیز کنید. هنگام شستشو، زخم را دستکاری نکنید. زخم را به روشی که در ابتدا گفته شد خشک نمایید و پانسمان با آلفا را تکرار کنید. در روزهای بعد به تدریج از حجم ترشحات کم می‌شود و بافت‌های سوخته جدا خواهند شد.
دفعات مصرف
- هر 24 ساعت یکبار برای پانسمان بسته و روزی 3 بار برای پانسمان باز.
مدت مصرف
بین ٣ تا ٣٠ روز که به عمق سوختگی بستگی دارد. هنگامی که پوست حداکثر زیبایی طبیعی خود را بازیابد، ترمیم کامل شده است. در سوختگی‌های بسیار عمیق ممکن است زمان ترمیم تا ٢ ماه یا بیشتر طول بکشد.
موارد احتیاط
در سوختگی ناحیه صورت، اگر پماد آلفا وارد چشم شد، چشم را به آرامی با آب ولرم بشویید.
چند تذکر مهم
- برای کسب نتیجه‌ی مطلوب، در درجه اول باید صبور باشید.
- همزمان با آلفا، سایر داروهای سوختگی را روی زخم استفاده نکنید.
- روش باندپیچی: اگر باندپیچی در دو مرحله باشد بهتر است. در مرحله اول از باند معمولی با کیفیت مرغوب استفاده کنید. چون این باندها خاصیت کششی کمی دارند سعی کنید در انتها آن را گره نزنید و با چسب پارچه‌ای مخصوص، انتهای آن را روی بانداژ ثابت کنید. در مرحله دوم از باندِ کشی استفاده کنید. با این کار روی باند اول را پوشانده و فشار متوسطی را روی پانسمان تامین می‌کنید.
- در خشک کردن کامل زخم، قبل از پانسمان دقت کنید.
- هر ٨ ساعت به مدت 15 دقیقه روی عضو را با کیسه آب گرم یا حوله گرم کمپرس کنید. این کار باعث افزایش جریان خون موضعی و تسریع بهبودی می‌شود. همچنین این کمپرس به کنترل خارش کمک می‌کند. وقتی درد و سوزش موضع قطع شد؛ می‌توانید در حد امکان حرکات روزانه خود را انجام دهید زیرا عدم تحرک، بهبودی زخم را کند می‌کند.
- اگر پس از سوختگی فوراً از آلفا استفاده کنید، سوزش زخم خیلی سریع کاهش می‌یابد و اگر با تاخیر از آلفا استفاده کنید ممکن است ابتدا سوزش بیشتر شود ولی بعد از چند ساعت، سوزش زخم شروع به کاهش می‌کند.